Yıllardır basında sıkça gündeme gelen İZMİR, Aliağa ilçesi gemi söküm tesisleri en son yeni bir olayla gündeme geldi. Fransız ve Brezilya donanmalarına yıllarca hizmet eden ve üzerinde yüz binlerce ton asbest barındırdığı iddia edilen, NAe Sao Paulo isimli geminin Aliağa’ya getirilip sökülecek olması yeni bir tartışmanın başlangıcı oldu, acaba denildiği gibi Gemi Söküm Tesislerinde sökülen gemilerde bulunan asbest çevreye yayılıyor muydu?
Asbest bilindiği üzere; Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) 1. grupta ‘kesin kanserojen’ tanımlanması ile sınıflandırılmıştır. Bu sebeple birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de 2005 sonrası kademeli olarak, son olarak da 2010 yılında kullanımı, her türlü satışı, ithalat ve ihracatı, maden olarak çıkarılması yasaklanmıştır.
Antik çağdan bu yana mucizevi mineral olarak anılan, insanlığa faydasından daha çok zararı olan asbest, gemi, tekstil, otomotiv, inşaat ve diğer sanayi alanlarında kimyasal ve fiziksel özellikleri sebebiyle tercih edilen bir ürün olmuştur. Asbestin 20. yüzyıl başlarından itibaren endüstride yaygın bir şekilde kullanıldığı, üç binden fazla kullanım alanı olduğu bilinmektedir. Asbest lifleri havada solunur hale geldiklerinde tehlikelidir, öldürücüdür. Solunan lifler akciğerlerde birikir ve zarar verir. Bu durumda akciğerde zedelenmeler başlar ve bu da akciğerin çalışmasını engeller ve kansere yol açar. Asbestli malzemelerin gerek üretiminde gerekse sökümünde çalışanlar ve söküm alanı çevresinde yaşayanlar, gerekli önlemlerin alınmaması durumunda, farkında olmadan bu maddeye maruz kalabilirler.
Dünya genelinde ise, hali hazırda 125 milyon insanın işyerinde asbeste maruz kaldığı tahmin edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl 90 000’den fazla insanın işyerinde asbest maruziyeti sonucu asbeste bağlı Akciğer Kanseri, Mezotelyoma ve Asbestoz’dan öleceği tahmin edilmektedir. Mesleki kanserden meydana gelen her üç ölümden birinin asbest nedenli olduğu tahmin edilmektedir. İşin boyutunun bu kadar olduğunu düşünmek büyük bir iyimserliktir… Asbest sadece mesleksel olarak öldürmez ve diğer bir kötü yanı da kontamine yani bulaşıcı olmasıdır, çalışanların kıyafetleri ile evlerine ve ev halkına, doğru söküm uygulamaları yapılmadığında ise çevresinde yaşayan insanlara kadar hava ile taşınarak ulaşabilmektedir.
Günümüzde gemi söküm ve geri dönüşüm çalışmaları, kentsel dönüşüm çalışmaları, sanayi kuruluşlarının yapmakta olduğu faaliyetler kontrolsüz ve uluslararası standartların dışında yapıldığı için insan sağlığını ve çevreyi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu kuruluşlar ve faaliyetlerde çalışan personeller için bazı tedbirler alınsa da bunların çevredeki insanlara verdiği zararlar göz önüne alınmamaktadır. Yaptığımız çalışmada insan sağlığını ve çevreyi olumsuz yönde etkileyen onlarca parametreden sadece biri olan asbestin, bahsi geçen çalışmaların yoğun olarak yürütüldüğü İzmir’in Aliağa ilçesi için yapılmıştır. Tüm bir ilçenin tamamını taramak mümkün olamasa da öngörülen alanlarda numuneler alınarak asbestin kamuya açık alanlarda varlığı araştırılmıştır.
Asbest Arge gurubumuz ve Aliağa Çevre Platformu (ALÇEP) desteği ile yaptığımız bu çalışmada numuneler dört Asbest Söküm Uzmanı tarafından faklı zamanlarda yol kenarlarında bulunan yüzeysel tozlardan alınmıştır. Alınan numuneler bağımsız ilgili bakanlık tarafından yetkilendirilen ve TÜRKAK tarafından akredite laboratuvar da inceletilmiştir. Laboratuvar sonucuna göre ilçe merkezinde asbest liflerine rastlanılmamıştır, lakin özellikle dikkatleri üzerine çeken gemi geri dönüşüm tesisleri yakınından alınan yol kenarı toz numunesinde asbest tespit edilmiştir.
Şehir merkezinde bulunmaması olumlu görünse de gemi geri dönüşüm tesislerinde tespit edilmesi işin boyutunun faklı olduğu gemi söküm ve dönüşüm işlemi sırasında uygulanan yöntemlerde sıkıntılar olduğunu ortaya koymaktadır. İlgili bakanlıklar tarafından yapılacak daha detaylı bir araştırma ile kesin sonuçlara varılmalıdır.
Ülkemizde; asbest bulunma ihtimali olan tüm inşaat faaliyetleri ve söküm, yıkım, tadilat faaliyetlerinde asbest araştırmasının yapılması, tespiti durumunda nasıl sökülüp bertaraf edileceğini belirten “Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliği” olmasına rağmen yapılan bu faaliyetlerin neredeyse %90’ında yönetmeliğin yok sayılması ya da yönetmeliğin işine gelindiği gibi yorumlanması kabul edilemez bir durumdur.
Sadece asbest değil tüm tehlikeli maddelerin kullanıldığı alanlardan dünya standartlarının üzerinde uygulama örnekleriyle sökülerek veya temizlenerek bertaraf edilen, İnsan ve çevre sağlığına önem veren en iyi ülke olmak ümidiyle,
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Bir yanıt bırakın